Makaleler

Esas sözleşmede yer alan hususlarda değişiklik yapılması veya yeni hükümler eklenmesi veya mevcut hükümlerin tamamen, kısmen çıkarılması esas sözleşme değişikliği gerektirir. Değişiklik gereksinimi iradi nedenlerin yanında kanuni zorunluluktan da kaynaklanabilir.

Esas Sözleşme Değişiklikleri ve İzlenmesi Gereken Usul

Esas sözleşenin değiştirilmesi konusu 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 452 ve devamındaki maddelerde düzenlenmiştir. Kural olarak esas sözleşmede aksine hüküm bulunmayan hallerde, müktesep ve vazgeçilmez haklara halel gelmemek şartı ile kanunda öngörülmüş bulunan şartlara uyularak esas sözleşenin bütün hükümlerini değiştirmek mümkündür.

• İlk olarak Yönetim kurulu tarafından değişiklik teklifi hazırlanır
• Gerekmesi durumunda Bakanlık İzni alınır.
• Değişiklik Genel Kurulda karara bağlanır.
• Gerekmesi durumunda imtiyazlı pay sahipleri kurulu onayı alınır..
• Son olarak tescil ve ilan edilir.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığının İzni

Kanun faaliyet alanı özellik arz eden bazı anonim şirketlerinin esas sözleşmelerinin emredici hükümlere uygun olup olmadığı hususunu denetlemek istemektedir. (TTK 333)

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın izninin alınması gereken durumlarda bu iznin alınmış olması gerekmektedir (TTK 453). Esas sözleşme değişiklik önerisi anonim ortaklığın unvanı altında yetkili kişilerce imzalandıktan sonra yönetim kurulu kararı da eklenerek ilgili bakanlığa gönderilmelidir.

Genel Kurul Kararına Uygulanacak Nisaplar

Değişiklik GK’da karar bağlanır. Toplantı yeter sayıları için (TTK 421) uygulama bulmaktadır. Değişiklik, olağan veya olağanüstü toplantılarda karara bağlanabilir, yalnız TTK 479/3, uyarınca oyda imtiyazlar bu toplantılarda dikkate alınmaz. Ancak esas sözleşmede toplantı yeter sayıları için daha ağır nisaplar öngörülmüşse o nisaplar uygulanır.

İmtiyazlı Pay Sahipleri Kurulu Onayı

Alınan kararların imtiyazlı pay sahiplerinin haklarına zarar vermesi durumunda, imtiyazlı pay sahiplerinin aralarında toplantı yaparak alınan bu kararları onaylamaları gerekir. Aksi halde Genel Kurulca alınan bu kararlar uygulanmayacaktır. Süre bakımından Yönetim kurulu, Genel kurul karar tarihinden itibaren 1 ay içinde bu özel kurulu toplantıya çağırmak zorundadır. Yönetim kurulunun çağrıda bulunmaması halinde bu sürenin son gününden başlamak üzere, on beş gün içinde imtiyazlı pay sahiplerinden her biri bunu ilgili mahkemeden isteyebilir.

Esas Sözleşme Değişikliklerinin Tescili

Esas sözleşmenin değiştirilmesini içeren genel kurul kararı, şirket merkezinin ve şubelerinin bulunduğu yerin ticaret siciline tescil edilir. Bunun yanı sıra ilana bağlı hususlar ilan ettirilir ve yine tescil ve ilan edilen karar şirketin internet sitesine de ayrıca konulur. Fakat burada değiştirme kararının üçüncü kişilere karşı tescilden önce hüküm ifade etmeyeceğinin altını çizmek gerekmektedir.

Özel Esas Sermaye Değişiklikleri

Sermayenin artırılması ve azaltılması hususları kanunda Özel Esas Sermaye’’ değişiklikleri olarak düzenlenmiştir.

Sermayenin Artırılması

Anonim ortaklıklar, değişen ekonomik şartlara ve piyasa durumuna göre sık sık sermaye artırımına ihtiyaç duyabilirler.

Sermaye artırımı, artırıma karar veren organa ve her artırımda esas sözleşme değişikliği usulüne uymak gerekip gerekmemesine göre 2 türe ayrılır: Esas sermaye sisteminde artırım ve kayıtlı sermaye sistemindeki artırım.

Esas sermaye sistemindeki artırım esas sözleşme değişikliği usulüne uygun bir şekilde Genel Kurul kararı ile yapılırken, kayıtlı sermaye sistemindeki artırım esas sözleşme değişikliğine gerek olmaksızın Yönetim Kurulunca yapılır.

Sermayenin Azaltılması

Sermaye azaltımı, esas sözleşmede yazılı olan sermaye rakamının, itibari değerinin, esas sözleşme değişikliği yoluyla azaltılmasıdır.

Şirket sermayesinin azaltılması gereksinimi, çeşitli nedenlerden meydana gelebilir. Sermaye azaltımının yapılması kural olarak esas sözleşme değişikliği gerektirir; istisna olarak azaltılan kısmın yerine geçmesi amacıyla bedelleri ödenmiş yeni pay oluşturuluyorsa esas sözleşme değişikliğine gerek kalmayacaktır.