Paya dayalı kitle fonlaması tebliğinin yürürlüğe girmesi ile birlikte ticari hayatta girişimlerin hızlı ve kolay bir biçimde yatırım almalarının önü açılmış, her bir vatandaşın yatırımcı olabilmesi sağlanmıştır.
İşte bu yatırımcıların yatırım yapmış oldukları şirketteki hakları arasında oy hakkının bulunup bulunmadığı işbu yazımızda regülasyonlar ışığında yorumlanacaktır.
Sermaye Piyasası Kurulu’ndan Kitle Fonlaması Tebliği (“Tebliğ”) (III – 35/A.2), 3.10.2019 tarihli III-35/A.1. Sayılı Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği’ni (“Mülga Tebliğ”) yürürlükten kaldırarak 27.10.2021 tarihi’nde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ancak Kitle Fonlaması Tebliğ’nin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kampanya süreci başlamış olan kampanyalar için Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği (III-35/A.1) hükümleri uygulanacağı söylenmiştir.
Kitle Fonlaması Tebliğ uyarınca paya ve/veya borçlanmaya dayalı kitle fonlamasına aracılık eden ve elektronik ortamda hizmet veren Platformlar aracılığıyla fonlanan girişimci Müvekkil Şirketler için üyelik şartlarını yerine getiren ve platform ile üyelik sözleşmesi akdeden yatırımcıların (“Yatırımcı”) genel kurul toplantılarında oy hakkına ilişkin durumun açıklanması gerekmektedir. Zira Mülga Tebliğ’in “Fon toplamaya ilişkin esaslar” başlıklı 16. Maddesinde “…Sermaye artırımı suretiyle çıkarılacak paylar oydan yoksun olabilir.” hükmü yer almakta iken Kitle Fonlaması Tebliği’nde yatırımcıların oy hakkının kısıtlanabileceğine ilişkin herhangi bir madde hükmü bulunmamaktadır. Bu noktada, Tebliğ’de yatırımcıların oy hakkına ilişkin bir hüküm yer almaması sebebiyle Tebliğ’de hüküm bulunmayan hallerde ilgili mevzuat hükümleri uygulanacaktır.
Tebliğ’de yatırımcıların oy hakkının kısıtlandığına dair herhangi bir madde hükmü var olsa dahi Türk Hukuk Sistemi’nde yer alan normlar hiyerarşisi uyarınca adsız düzenleyici işlemler mahiyetindeki “tebliğ”ler “kanun”ların altında yer almaktadır. Kanaatimizce kanun koyucu tarafından hukuka aykırı bu hükmün varlığı Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği’nde tespit edilmiş olması üzerine yatırımcıların oy hakkının kısıtlanmasına ilişkin madde hükmü Kitle Fonlaması Tebliği’nde yer almamaktadır.
Türk Ticaret Kanunun “F. Pay sahibinin kişisel hakları 1- Genel kurula katılma” başlıklı 425. Maddesi uyarınca ilke olarak her bir pay sahibi, paylarından doğan haklarını kullanmak için genel kurula kendisi katılabileceği gibi pay sahibi olan veya olmayan bir kişiyi de temsilcisi olarak genel kurula yollayabilecektir. Gerçek veya tüzel kişilerin yaptıkları yatırım ile fonlanan Müvekkil Şirketlerde pay sahipliği ile birlikte elde ettikleri oy hakkı; yönetim kurulunun belirlenmesi nedeniyle şirkette sermayedeki payı oranında söz sahibi olunmasını sağlar. Anonim şirketlerin mahiyetine istinaden yatırımcıların oy hakkının, şirketi yönetme hakkından daha çok genel kurulda oy kullanarak şirketin işleyişine etki etme saikinde olduğunu söylemek mümkündür.
Anonim şirketlerde, pay sahiplerinin kişisel hakları arasında sayılan “‘oy hakkı”’, şirketin en üst organı durumundaki genel kurulda uygulama alanı bulmaktadır. Türk Ticaret Kanunun “III. Oy hakkı, 1. İlke” başlıklı 434. Maddesinde ise pay sahipleri; oy haklarını genel kurulda paylarının toplam itibarî değeriyle orantılı olarak kullanır. Her pay sahibi sadece bir paya sahip olsa da en az bir oy hakkını haizdir. İlgili mevzuat devamında TTK Madde 435 ile oy hakkının payın, kanunen veya esas sözleşmeyle belirlenmiş bulunan en az miktarının ödenmesiyle doğacağı söylenmektedir.
İlgili madde hükmü göz önüne alındığında Kitle Fonlama Tebliği uyarınca; nitelikli veya niteliksiz olması taraflar arasındaki sözleşmede belirlenmiş olması gözetmeksizin fonlanan Müvekkil Şirketlere yapılacak olan yatırımların şirket hesabına aktarılmasıyla her bir pay sahibinin oy hakkı doğmuş olacaktır.
İlgili mevzuat uyarınca Türk Ticaret Kanunu kapsamında oylara imtiyaz tanınsa dahi halka açık şirketlerde oydan yoksun hisse senedi haricinde pay sahiplerinin oy hakkının kısıtlanmayacağı görülmektedir. Eşit işlem ilkesi ışığında pay sahiplerinin, özellikle vazgeçilmez nitelikteki haklarını ihlal eden veya bunların kullanılmalarını kısıtlayan ya da güçleştiren yönetim kurulu kararları batıl, taraflar arasında akdedilmiş olan sözleşme hükümleri ise geçersiz kabul edilecektir.
Madde 418- (1) Genel kurullar, bu Kanunda veya esas sözleşmede, aksine daha ağır nisap öngörülmüş bulunan hâller hariç, sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığıyla toplanır. Bu nisabın toplantı süresince korunması şarttır. İlk toplantıda anılan nisaba ulaşılamadığı takdirde, ikinci toplantının yapılabilmesi için nisap aranmaz.
(2) Kararlar toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğu ile verilir.
Kitle Fonlama Tebliğ uyarınca fonlanan Müvekkil Şirketlerin ticari teamülde tıpkı halka açık anonim ortaklıklar gibi var olduğunu söylemek mümkündür. Platform aracılığıyla Müvekkil Şirketlere yatırım yapan mevcut yatırımın fonlanan şirket hesabına aktarılmasıyla Kitle Fonlama Tebliğ’de yer alan tanımıyla üye veya yatırımcı, şirket üzerinde sermayesini temsil eden ve kendisine ortaklık hakkı tanıyan menkul kıymet uyarınca pay sahibi olacaktır. Fonlanan şirkete yapılan menkul kıymet miktarı ve niteliği fark etmeksizin her bir pay sahibi şirket üzerinde payların itibari değeri oranında oy hakkına sahip olacaktır. Anonim şirketlerde pay sahiplerinin; vazgeçilmez nitelikteki haklarını ihlal eden veya bunların kullanılmalarını kısıtlayan ya da güçleştiren yönetim kurulu kararları batıl, taraflar arasında akdedilmiş olan sözleşme hükümleri ise geçersiz kabul edilecektir.
Bu kapsamda oy hakkının kısıtlanabileceğine dair hükümleri kullanan platform ve şirketlerin hükümleri geçersiz kabul edileceği gibi söz konusu sermayedarların oy haklarına halel gelmeyecek, itibari değerleri oranında oy kullanabileceklerdir.
Saygılarımızla
Kitle Fonlaması Tebliği Uyarınca Oy Hakkı
Küçükislamoğlu Partners