Rekabet Kurumundan 2022/2 Tebliğ Numaralı, “Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ” (“Değişiklik Tebliğ”) 4.03.2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 4.05.2022 tarihinde yürürlüğe gireceği söylenmiştir.
İlgili Tebliğ ile Rekabet Kurumu (“Kurum”); Türkiye Cumhuriyeti’nin 2013 yılından bu yana içerisinde bulunduğu ekonomik durum ve döviz kurunda yaşanan hızlı değişiklikler sebebiyle “Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ (“Tebliğ”)”de aranan ciro eşiklerinin döviz kurundaki hızlı değişikliklere uyumlu hale getirilmesi, birleşme ve devralma alanındaki işlemlerin çoğaltılması ve teknoloji ile gelişen sektörün Tebliğ’e uyumlu hale gelmesini amaçlamaktadır.
Değişiklik Tebliğ’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte birleşme ve devralmaların öneminin daha da artacağı açıktır. Global ekonomik süreçlerde bozulan stabilizasyonun ve ekonomik dinamiklerin değişkenlik göstermesi gibi sebeplerden ötürü pek çok şirketin birleşme yolu ile ekonomik risklerini daha aza indirmek yönünde bir ticari politika güdebilecekleri görülecektir.
Değişiklik Tebliğ’nin ilk maddesi ile 2010/4 numaralı Tebliğ’de yer almayan yeni bir tanım kazandırılarak teknoloji teşebbüslerine de bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. 2010/4 Sayılı Tebliğ’in ek 4(1)(e) maddesine göre Teknoloji Teşebbüsleri; “dijital platformlar, yazılım ve oyun yazılımı, finansal teknolojiler, biyoteknoloji, farmakoloji, tarım kimyasalları ve sağlık teknolojileri alanlarında faaliyet gösteren teşebbüsleri veya bunlara ilişkin varlıkları,” ifade edecektir.
Rekabet Kurumu’nun 04.03.2022 tarihinde resmi internet sitesinde yayımlanan duyurusunda; “Söz konusu düzenleme ile teknoloji teşebbüslerinin devralınmasına yönelik işlemlerin büyük ölçüde Rekabet Kurumu (Kurum) denetimine tabi olması ve bahsi geçen teşebbüslere yönelik öldürücü devralmaların önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Bilindiği üzere, dijital platformlar başta olmak üzere teknoloji odaklı pazarlarda yaşanan hızlı gelişmeler pek çok alanda olduğu gibi rekabet hukukunda da bazı yenilikleri beraberinde getirmektedir. Son dönemde; dijital pazarlarda önemli pazar gücüne sahip teşebbüsler tarafından gerçekleştirilen işlemler ile yeni kurulan veya gelişmekte olan girişimlerin (start-up) devralınması şeklindeki işlemlerin bildirim yükümlülüğüne ve dolayısıyla rekabet otoritelerinin incelemesine tabi olamaması ihtimali, tüm dünyada birleşme ve devralmaların kontrolü bakımından dile getirilen endişelerin başında gelmektedir.”[1]
şeklinde izah edilmiştir. Kurum, pazar gücüne sahip teşebbüsler tarafından gerçekleştirilen işlemlerin yanı sıra yeni kurulan veya gelişmekte olan girişimlerin de devralınma işlemlerinin ciro eşikleri sebebiyle takibinde olduğunu ve mevcut durumu bir açıklık olarak değerlendirdiğini dile getirmiştir. Bu sebepledir ki Kurum’un duyurusunda açıkladığı endişesi sebebiyle Tebliğ’e teknoloji teşebbüslerini de dahil etmek suretiyle mevcut ciro eşiklerini güncellediğini söylemek mümkündür.
Bununla birlikte söz konusu duyuruda Rekabet Kurumu, Almanya ve Avusturya’da ciro eşiğine ek olarak getirilmiş işlem değeri eşiği uygulaması hayata geçirilmiş olduğunu ve bu noktada, Türkiye’de de dünyaya benzer bir süreç yaşanmış olduğunu ve mevzuatı gözden geçirildiğini, mevcut düzenlemeyle Türkiye faaliyet gösteren veya ar-ge faaliyeti olan veya Türkiye’deki kullanıcılara hizmet sunan teknoloji teşebbüslerinin devralınmasına ilişkin işlemlere özgü ilave bildirim yükümlülüğü getirilmesi esasına dayalı bir uygulama hayata geçirildiğini söylemiştir.
Tebliğ’de yer alan ciro eşikleri yabancı paraların Türk Lirası karşısında giderek değer kazanması ve özellikle 2021 yılındaki ani kur değişiklikleri nedeniyle değişikliğe uğradığını söylemek mümkündür. Kurul tarafından izin alınması gereken ciro eşiklerindeki değişikliklerle yeni düzenlemeye göre Tebliğ’in mad. 7 aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“a) İşlem taraflarının Türkiye ciroları toplamının 750.000.000,00 TL’yi ve işlem taraflarından en az ikisinin Türkiye cirolarının ayrı ayrı 250.000.000,00 TL’yi
veya
b) Devralma işlemlerinde devre konu varlık ya da faaliyetin, birleşme işlemlerinde ise işlem taraflarından en az birinin Türkiye cirosunun 250.000,00 TL’yi ve diğer işlem taraflarından en az birinin dünya cirosunun 3.000.000.000,00 TL’yi…”
Değişiklik Tebliğ’in ilgili maddesi ile, Türkiye coğrafi pazarında faaliyet gösteren veya ar-ge faaliyeti olan ya da Türkiye’deki kullanıcılara hizmet sunan teknoloji teşebbüslerinin devralınmasına ilişkin işlemlerde; birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan 250.000.000,00 TL eşikleri aranmayacağı söylenmiştir. İlgili madde hükmü ile Türkiye’de faaliyet gösteren Start-up’ların söz konusu düzenlemeden muaf olduğunu söylemek mümkündür.
Bununla birlikte Değişiklik Tebliğ’nin 3. Maddesi ile mali kurumların ciro hesaplamalarına ilişkin usul ve esasları mevcut düzenlemelere uygun hale getirmek üzere esas alınmasını düzenlemiştir. Değişiklik Tebliğ mad. 3 ile 2010/4 numaralı Tebliğ mad. 9’da yapılan değişiklikler şu şekildedir:
Bankalar için; 28.06.2012 tarihli ve 28337 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar ile Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar Hakkında Tebliğ’in,
Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri için; 24.12.2013 tarihli ve 28861 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketlerinin Muhasebe Uygulamaları ile Finansal Tabloları Hakkında Yönetmelik’in,
Aracı kurumlar ve portföy yönetim şirketleri için; 13.06.2013 tarihli ve 28676 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği’nin
Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri için; Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği veya Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından yayımlanan ya da Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından teyit edilmek üzere birleşme veya devralmaya konu şirketler tarafından kamuya açıklanmış en son finansal tablo ya da verilerin esas alınması gerektiği söylenmiştir.
COVID-19 salgının göz ardı edilmez etkisiyle Rekabet Kurumu talep edilen bilgileri detaylandırarak bildirimlerin Kurum’a tam bir şekilde sunulması amacıyla bildirim formunda da değişiklikler yapılmıştır. 04.05.2022 yürürlük tarihiyle, yapılacak olan bildirimlerde yeni formun esas alınması gerektiği hatırlatmakta fayda olacaktır.
Değişiklik Tebliğ ile izin alınması gereken ciro eşikleri ekonomik konjonktüre uyum sağlamak amacıyla oldukça yükselmiştir. Ancak ciro eşiklerinin artmasıyla birlikte Rekabet Kurumu’nun denetleme yükünün oldukça azalacağını da söylemek mümkündür. İzah edilen tüm değişikliklerinin “Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ”nin 04.05.2022 yürürlük tarihi ile yansımaları gözlemlenecektir.
DİPNOT : Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ ve Birleşme ve Devralmaların Değerlendirilmesi Hakkında Kılavuzlara İlişkin Değişiklikler, Erişim tarihi: 13.03.2022,
https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/rekabet-kurulundan-izin-alinmasi-gereken-82269c8a8f9bec11a21c00505685ee05
Birleşme ve Devralmalarda Değişiklik Tebliğinin Değerlendirilmesi
M. BURAK KÜÇÜKİSLAMOĞLU | SAHİL ALTAY